Według ustaleń kancelarii prawnej Accreo Legal w całym 2011 r. do rejestru klauzul niedozwolonych UOKiK dodano 31 wpisów dotyczących handlu elektronicznego, a od początku 2012 r. do 17 kwietnia – 74 klauzule, z czego 28 w samym kwietniu (dla porównania do kwietnia 2011 r. były 4 wpisy).

„Najczęściej dotyczą one nierównomiernie rozłożonych praw i obowiązków, co prowadzi do zachwiania równowagi pomiędzy konsumentem a przedsiębiorcą” – komentuje kancelaria. Do tego typu klauzul należą wpisy określające jako odpowiedni do rozstrzygania sporów sąd właściwy dla siedziby przedsiębiorcy, czy też klauzule uprawniające firmę do zmiany regulaminu w dowolnym czasie, bez poinformowania konsumenta. Ponadto na cenzurowanym w UOKiK jest obostrzanie ogólnych warunków i terminów przyjmowania reklamacji, uchylanie się od rękojmi za wady rzeczy sprzedanej oraz ograniczenia odpowiedzialności za opóźnienia w dostawie towaru do konsumenta.

Oto kilka przykładowych klauzul odnoszących się do e-sklepów, dodanych do rejestru UOKiK w kwietniu b.r.: 

– 'Sprzedawca nie ponosi odpowiedzialności za nieprawidłowe pod względem technicznym działanie Sklepu (…)’ (rozdział 10 pkt 2);
– 'Sprzedawca nie ponosi odpowiedzialności za jakąkolwiek szkodę bezpośrednią lub pośrednią wynikającą z korzystania ze sklepu’ (rozdział10 pkt 3);
– 'Sklep nie ponosi odpowiedzialności za nieterminowe dostarczenie przesyłek przez firmę kurierską’ (rozdział 5 pkt 4);
– 'Sprzedawca nie ponosi odpowiedzialności za jakość towaru w przypadku realizacji zamówienia i jego transportu w okresie występowania wysokich temperatur dodatnich’ (rozdział 7 pkt 6);
– 'Sprzedawca zastrzega sobie prawo zmiany niniejszego Regulaminu’ (rozdział 10 pkt 9);
– 'Sądem właściwym dla rozstrzygania spraw spornych jest sąd właściwy dla miejsca zarejestrowania firmy (…) czyli sąd w Szczecinie’.

Według Accreo Legal w połowie kwietnia b.r. rejestr klauzul niedozwolonych UOKiK liczył 3086 pozycji. W 2011 r. liczba wpisów zwiększyła się o 100 proc. względem 2010 r. W latach 2011-2012 najwięcej przybyło klauzul dotyczących turystyki (323) i usług bankowych (155). E-handel jest na trzecim miejscu (105), ale w tym przypadku wzrost był wyjątkowo szybki. W I kwartale 2012 r. wpisów związanych z handlem elektronicznym w rejestrze UOKiK było więcej, niż w latach 2010-2011 łącznie. Firma prawnicza prognozuje, że przy takim tempie dodawania klauzul w sumie przybędzie ich w całym rejestrze w 2012 r. 1324 (w 2011 r. – 637).

Klauzule niedozwolone może zgłaszać każdy. Jak wynika z analizy Accreo Legal, najwięcej – 4 na 10 – zostało zgłoszonych przez prezesa UOKiK. Aktywne na tym polu są też organizacje konsumenckie. Z możliwości zgłoszenia korzysta też coraz więcej osób prywatnych. Z ich inicjatywy w rejestrze znalazło się 14,5 proc. wszystkich wpisów z ostatnich 10 lat.

– Wzrasta liczba pozwów o uznanie postanowień za niedozwolone, składanych do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów zarówno przez samych obywateli, jak i przez prezesa UOKiK, rzeczników konsumentów czy różnego rodzaju stowarzyszenia. Przedsiębiorcy łamiący prawa konsumentów muszą ponieść koszty postępowania przed sądem, publikacji orzeczenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym oraz są narażeni na ewentualne roszczenia odszkodowawcze konsumentów – komentuje Joanna Affre, partner zarządzający w kancelarii Accreo Legal.