System STIR wytypował do dokładnej kontroli 26 tys. podmiotów – poinformowała KAS "Dziennik Gazetę Prawną". System Teleinformatyczny Izby Rozliczeniowej to uruchomiona wiosną br. nowa broń skarbówki w walce z oszustwami podatkowymi. Gromadzi codziennie aktualizowane dane z kont bankowych przedsiębiorstw. Narzędzia analityczne mają wyłowić z nich tzw. ryzykowne podmioty – odnajdując w masie danych anomalie, które mogą wskazywać na nadużycia. KAS nie polega tylko na automacie. Selekcji STIR przygląda się 24 godz. na dobę zespół kontrolerów KAS.

Zidentyfikowanie 26 tys. firm do prześwietlenia przez organy skarbowe to efekt analizy przez STIR 5 mld transakcji na ponad 5 mln rachunków. Czyli wskazany odsetek jest niewielki (np. JPK wysyła 1,5 mln podmiotów). Skarbówka ma prawo zablokować konto wytypowanej spółki na 72 godz. z możliwością przedłużenia do 3 miesięcy, co może być problemem samym w sobie, nawet gdy ostatecznie okaże się, że wyłuskana przez algorytm firma jest czysta. Być może dlatego KAS na szczęście nie przesadza z korzystaniem z tego uprawnienia. Jak dotąd zablokowano 12 rachunków na łączną kwotę ok. 3 mln zł.

Wiosną, gdy tuż po uruchomieniu STIR na czarnej liście było ok. 5 tys. podmiotów, przedstawiciel resortu finansów poinformował, że są wśród nich są np. przedsiębiorstwa, które po odmowie rejestracji VAT w jednym urzędzie próbowały to zrobić w innym, jak również uśpione podmioty (nie przeprowadzają transakcji), ale są też firmy prowadzące regularną działalność i ubiegające się o zwrot VAT.

Eksperci cytowani przez "DGP" podkreślają, że fiskus powinien ostrożnie podchodzić do oceny, czy podmioty uznane jako "ryzykowne", mają coś na sumieniu. Ekspert BCC przypomina, że wcześniej każdą firmę z sektora handlu elektroniką urzędnicy traktowali jak potencjalnego winnego, bo fiskus uznał branżę za narażoną na nadużycia. Radzi nie popełniać ponownie tego błędu.

W STIR skarbówka stosuje algorytmy badające 5 obszarów ryzyka: ekonomiczne, geograficzne, przedmiotowe (jak wysokie jest ryzyko nadużyć w danej branży), powiązania między firmami, behawioralne. Dokładne działanie mechanizmu wykrywania ryzykownych podmiotów nie jest ujawniane. System jest rozbudowywany o nowe funkcje. Od września do analizy spływają wsteczne dane z rachunków firmowych począwszy od 1 stycznia 2016 r.